ALEKSANDER LITWIN

Działacz komunistyczny, historyk.

W 1927 r. ukończył I Gimnazjum Męskie Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich w Łodzi. W latach 1928-1930 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, skąd został usunięty za działalność komunistyczną. Od 1929 r. członek PPS - Lewica. Od 1930 r. był aktywnym członkiem Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej i Komunistycznej Partii Polski. Do wybuchu wojny pracował jako urzędnik. W latach 1931-1934 i 1935 był więziony za działalność komunistyczną. Lata 1939-1941 spędził w Białymstoku, gdzie działał w tamtejszej Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Jednocześnie pracował jako inżynier w fabryce włókienniczej nr 2. Od 1941 do 1944 r. z racji swojego żydowskiego pochodzenia ukrywał się w różnych miejscowościach i pracował jako cieśla. Od 1944 r. zaangażował się w pracę w strukturach białostockiego Komitetu Wojewódzkiego PPR, gdzie pełnił różne funkcje. W latach 1946-1949 pracował redakcji „Trybuny Wolności” organu PPR (redaktor, zastępca redaktora, redaktor naczelny). W latach 1949-1951 był zastępcą dyrektora Szkoły Partyjnej przy KC PZPR. Od 1951 do 1954 r. był również wykładowcą na Uniwersytecie Warszawskim. Pełnił tam funkcję prodziekana, potem dziekana Wydziału Dziennikarstwa. Od 1954 do 1959 r. był zatrudniony w Wydziale Historii Partii, następnie (od 1957) Zakładu Historii Partii przy KC PZPR. W 1959 r. został zwolniony z tej funkcji, jak relacjonował: na wniosek Dyrekcji Zakładu Historii Partii z powodu różnicy zdań pomiędzy mną a Dyrekcją odnośnie historii Polski i historii ruchu robotniczego w Polsce w latach 1918-1939. Różnice pomiędzy mną a innymi historykami wystąpiły m.in. w ocenie sytuacji politycznej w Polsce, pozycji ruchu robotniczego i chłopskiego głównie w latach 1918-1923. W 1960 r. obronił pracę magisterską Dzieje jednego strajku w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR. W 1965 r. uzyskał doktorat się na podstawie rozprawy Z dziejów Rad Delegatów Robotniczych w Polsce (1918-1919) napisanej pod kierunkiem Stanisława Arnolda. Od 1959 do 1969 r. otrzymywał rentę specjalną z tytułu szczególnych zasług dla PRL. W kwietniu 1968 r. w wyniku kampanii antysemickiej został usunięty z PZPR, za światopogląd i działalność syna, który został zatrzymany za rozpowszechnianie druków podczas wydarzeń marcowych na Uniwersytecie Warszawskim. W 1972 r. wyemigrował do Szwecji. Zajmował się dziejami ruchu robotniczego. Zmarł w 1984 r. Został pochowany na cmentarzu w Boulogne-Billancourt.

 

Współpracownik Instytutu Literackiego w latach 1973-1981. Na łamach „Zeszytów Historycznych” opublikował łącznie 9 tekstów dotyczących głównie dziejów II RP. W 1974 r. krytycznie odniósł się do kilku problemów funkcjonowania historiografii partyjnej w dyskusji wywołanej artykułem innego marcowego emigranta Pawła Korca.