STYCZEŃ
- Nakładem Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura ukazał się kalendarz na 2025 rok. Na 12 planszach zreprodukowane zostały prace Jana Lebensteina znajdujące się w zbiorach IL, m.in. ilustracje do Folwarku Zwierzęcego G. Orwella. Kalendarz został wydrukowany w stu numerowanych egzemplarzach. Autorem opracowania graficznego jest Jerzy Neumark.
- W dziale Biblioteczka udostępniliśmy tom w języku francuskim Les voix de l'Ukraine en Exil. Jest to antologia tekstów o tematyce ukraińskiej, publikowanych na łamach Kultury i Zeszytów Historycznych w latach 1950-2000. Wyboru oraz przekładu na język francuski dokonała Anna Ciesielska-Ribard.
- Pojawił się też zbiór tekstów w języku serbskim wydany nakładem Instytutu Polskiego w Belgradzie. Kultura Ježija Gjedrojća – škola političkog mišljenja / Kultura Jerzego Giedroycia - szkoła politycznego myślenia, Jest to niezbędnik, zbiór klasycznych tekstów publikowanych w miesięczniku, mogący przybliżyć czytelnikom w Serbii idee Redaktora. Wyboru dokonał Sławomir M. Nowinowski, który też jest autorem przedmowy. Autorką przekładu jest Ljubica Rosić.
- 22 stycznia zmarła w Gdyni Renata Gorczyńska, historyczka literatury, tłumaczka, krytyczka i publicystka. Od 1975 r. mieszkała w USA, w latach 80 przeprowadziła się do Paryża. Przez wiele lat była asystentką Czesława MIłosza, była m.in autorką rozmów z nim wydanych w książce pt. „Podróżny świata”. Opracowała listy Zygmunta Hertza do Cz. Miłosza. W prasie emigracyjnej i w publikacjach książkowych używała pseudonimu „Ewa Czarnecka”. Pisała dla „Kultury” szkice poświęcone pisarzom, recenzje książkowe, a także teksty o życiu Polaków w Stanach. Współpracowała także z Radiem Wolna Europa i BBC. W 1987 r. otrzymała Nagrodę Literacką im. Zygmunta Hertza. Wróciła do Polski w 1992 roku, a od roku 2000 mieszkała w Gdyni.
- 23 stycznia w lubelskim Teatrze Starym odbyło się promocyjne spotkanie poświęcone książce Torańska i Kultura. Materiały Teresy Torańskiej znajdujące się w zbiorach Instytutu Literackiego opracowały Ewelina Górka i Iwona Hofman. W spotkaniu, prócz autorek, udział wzięli: Rafał Habielski, Leszek Sankowski i Violetta Wejs-Milewska. XXXIII. tom serii W kręgu paryskiej Kultury ukazał się w nakładem UMCS.
- 29 stycznia marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska odwiedziła dom Instytutu Literackiego. Towarzyszyli jej m.in. senatorowie: szef Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą Bogdan Borusewicz, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Grzegorz Schetyna, wiceszef Komisji Spraw Unii Europejskiej Jacek Włosowicz oraz ambasador RP we Francji Jan Emeryk Rościszewski.
- 31 stycznia w Bibliotece Polskiej w Paryżu miał miejsce finisaż wystawy "Gombrowicz et la France", współorganizowanej przez Espace Gombrowicz (Vence), Muzeum im. Witolda Gombrowicza we Wsoli oraz Stowarzyszenie Instytut Literacki "Kultura".
LUTY
- Decyzją jury w składzie: Bogumiła Berdychowska, Anna Bernhardt, Rafał Habielski, Rafał Stobiecki, Marek Żebrowski laureatem VIII edycji konkursu im. Wojciecha Sikory na najlepszą pracę doktorską i magisterską związaną tematycznie z historią i dorobkiem Instytutu Literackiego w Paryżu został Jan Nowinowski.
Jan Nowinowski jest autorem pracy magisterskiej Jugosławia w koncepcjach i działaniach Jerzego Giedroycia 1947-1971. Wybrane zagadnienia. obronionej w 2024 r. w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku Studia Wschodnie pod kierunkiem prof. dr. hab. Andrzeja Żbikowskiego.
MARZEC
- W Teatrze Starym w Lublinie odbyła się promocja pierwszego tomu antologii Laficka szkoła eseju 1947-1959. W dyskusji wzięli udział: Andrzej S. Kowalczyk - autor wyboru i opracowannia, Basil Kerski, Piotr Kłoczowski i Marek Zagańczyk. Spotkanie prowadziła Iwona Hofman. Ksiązka ukazała się w serii W kręgu paryskiej Kultury, nakładem Wydawnictwa UMCS.
- Patronem polskiej szkoły w Strasburgu został Józef Czapski.
- W muzeum Cytadeli Warszawskiej odbyła się promocja tomu korespondencji Jerzego Giedroycia z Witoldem Małcużyńskim z lat 1949-1957. Udział wzięli: autor opracowania Michał Ceglarek i Beata Bolesławska-Lewandowska. Spotkanie prowadził Piotr Maroński. Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Historia Iagiellonica.
KWIECIEŃ
- 10 kwietnia w Uniwersytecie Warszawskim odbyła się prezentacja litewskiego numeru Kultury, zorganizowana przez Studium Europy Wschodniej UW. Numer planowany przez lata przez Jerzego Giedroycia, został wydany na początku 2025 r. z inicjatywy Litewskiego Instytutu Historii (Lietuvos istorijos institutas) w językach litewskim i polskim. W dyskusji wzięli udział Jan Malicki, Alvydas Nikzentaitis, Anna Bernhardt, Barbara Stankiewicz i Andrzej Friszke.
- Nakładem litewskiego wydawnictwa „Odilė" ukazał się zbiór tekstów Czesława Miłosza. Rusija. Transokeaniniai regėjimai Leidykla / Rosja. Widzenia transoceaniczne. W wyborze i opracowaniu Barbary Toruńczyk.
- Nakładem wydawnictwa słowo/obraz terytoria ukazał się tom Włodzimierza Boleckiego. Czy Gombrowicz miał oczy?
- Wydawnictwo Znak wydało tom Wielka karuzela. Życie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego, autorstwa Ireny Grudzińskiej-Gross.
- W Wydawnictwie Uniwersytetu Łódzkiego ukazał się kolejny tom w serii Jerzy Giedroyc i.... Jest to praca Rafała Stobieckiego Jerzego Giedroycia przygoda z rewizjonizmem.
MAJ
- W serii wybitni twórcy / ważne teksty, drukowanej nakładem Wydawnictwa UMCS ukazał się po polsku i ukraińsku esej Basila Kerskiego Europejczycy z kantonu Polska. Aktualność europejskiego myślenia Jerzego Giedroycia i paryskiej „Kultury".
Promocja książki odbyła się 8 maja w lubelskim Teatrze Starym.W dyskusji prowadzonej przez prof. Iwonę Hofman wzięli udział prof. Adam Bodnar, Basil Kerski i prof. Robert Traba.
Przed spotkaniem wojewoda lubelski Krzysztof Komorski wręczył Andrzejowi Peciakowi - wydawcy i wieloletniemu współpracownikowi Instytutu Literackiego srebrny medal Zasłużony Kulturze. Gloria Artis. Medal przyznaje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
- 14 maja Senat RP ustanowił rok 2026 Rokiem Jerzego Giedroycia. Na stronie Senatu czytamy:
Senat oddaje hołd jednemu z najważniejszych myślicieli politycznych XX w. Senatorowie są przekonani, że obchody Roku będą okazją do przypomnienia tego, że Giedroyć całe swoje życie poświęcił sprawie niepodległości Polski – Polski tolerancyjnej i nowoczesnej, ale też szanującej własne tradycje narodowe. „Dziedzictwo Jerzego Giedroycia trwa w pamięci kolejnych pokoleń, a idee promowane przez niego są nadal inspiracją dla współczesnych intelektualistów i twórców” – czytamy w uchwale. Senatorowie podkreślają, że jako założyciel i redaktor naczelny paryskiej „Kultury” oraz wieloletni współpracownik wielu polskich i międzynarodowych instytucji Giedroyć przyczynił się do kształtowania polskiej myśli politycznej oraz promowania idei wolnościowych i demokratycznych w kraju i na świecie. Jak przypomnieli, w 2026 r. przypada 80. rocznica założenia przez niego wydawnictwa „Instytut Literacki” w Rzymie, które było ważnym ośrodkiem życia intelektualnego i kulturalnego Polonii oraz miejscem publikacji wielu istotnych dzieł literackich i naukowych. Z kolei 20 czerwca 1947 r. ukazał się pierwszy numer „Kultury”, jednego z najważniejszych czasopism polskiej emigracji, którego założycielem też był Giedroyć. Celem „Kultury” było nie tylko dokumentowanie rzeczywistości politycznej, lecz także kształtowanie opinii publicznej oraz promowanie pluralizmu i tolerancji. Jerzy Giedroyć i jego współpracownicy propagowali koncepcję „Polski w Europie”, podkreślając znaczenie współpracy z sąsiadami, w tym z wolnymi Ukrainą, Litwą i Białorusią. W ten sposób „Kultura” stawała się głosem w sprawie przyszłości Polski i jej miejsca w Europie.
- UnIwersytet Łódzki uhonorował Annę Bernhardt - prezeskę SILK i FKP medalem Universitatis Lodziensis Amico.
CZERWIEC
- W Centrum im. Jerzego Giedroycia Uniwersytetu Łódzkiego, przy współpracy lubelskiego Instytutu Europy Środkowej i Wydawnictwa UŁ w dniach 3-4 czerwca odbyło się spotkanie Rozmowy o Kulturze. W 25 lat po śmierci Jerzego Giedroycia. Przybyli badacze, znawcy i przyjaciele Instytutu Literackiego, którzy wzięli udział w sześciu dyskusjach. Przy okazji podpisano umowę o współpracy pomiędzy ILK, a Instytutem Europy Wschodniej.
- 6 czerwca we Fryburgu szwajcarskim zmarł Jacek Sygnarski. Historyk-archiwista, bibliotekarz i kolekcjoner. Założyciel Fundacji Archivum Helveto-Polonicum. Mieszkał w Szwajcarii od 1981 r. Miał 82 lata. Wraz z żoną Ludwiką zebrali jedną z największych kolekcji polskiej prasy i wydawnictw podziemnych. Jacek Sygnarski przez parę lat przyjeżdżał do Maisons-Laffitte i porządkował i spsywał zbiory prasy i wydawnictw drugiego obiegu, Został pochowany w Givisiez pod Fryburgiem.
- 11 czerwca w Bibliotece Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy została otwarta wystawa Jerzy Giedroyc i jego dzieło, wzbogacona o ekspozycję Bydgoszcz i bydgoszczanie w kręgu paryskiej „Kultury”. Wystawę zorganizowano staraniem Katedry Literatury Polskiej i Rosyjskiej Wydziału Literaturoznawstwa UKW.
Przy okazji otwarcia wystawy została podpisana umowa o współpracy pomiędzy Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego i ILK. Porozumienie zakłada m.in. organizację staży, praktyk studentów i doktorantów, realizację programów kulturalnych, wymianę informacji, materiałów i publikacji naukowych.
- Pod patronatem Instytutu Literackiego, 13 czerwca w warszawskim Muzeum Literatury odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kiedy nie ma mnie, nie ma świata”. Zygmunt Haupt (1907-1975). W trzech sesjach konferencji wzięli udział znawcy twórczości Zygmunta Haupta i badacze jego biografii.
- 20 czerwca Instytut Literacki odwiedziły: Anna Sochańska – dyrektorka Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Sylwia Chraniuk – radca w MSZ oraz wicekonsul Patrycja Marcinkowska. Wizyta była okazją do rozmów na temat wspólnych projektów, w tym m.in. związanych z przypadającą w roku 2026, 80. rocznicą powstania Instytutu Literackiego.
- 22 czerwca zmarł w Szwajcarii Francis Corpataux. Wybitny regionalista, bankowiec i ekspert w dziedzinie zarządzania finansami. Przyjaciel Polski i Polaków. Niezastąpiony przyjaciel Instytutu Literackiego.
