45. ROCZNICA ŚMIERCI KS. JÓZEFA SADZIKA



Józef Sadzik zmarł 26 sierpnia 1980 r. w Osny pod Paryżem. Był pallotynem, redaktorem, tłumaczem i publicystą. W 1966 r. założył jedno z najbardziej zasłużonych wydawnictw emigracji Editions du Dialogue. Był jego dyrektorem i w pierwszym okresie jedynym pracownikiem. Zainicjował serię „Znaki Czasu” prezentującej dzieła najważniejszych myślicieli i pisarzy religijnych. Od 1973 r. poza prowadzeniem wydawnictwa był zaangażowany w działanie Centre du Dialogue w Paryżu, ośrodka odczytowego dla Polaków na emigracji. Niezwykle ważna dla polskiej literatury była jego przyjaźń z Czesławem Miłoszem, którego zainspirował do przekładów Biblii - „Księgi Psalmów” i „Księgi Hioba”, a które opatrzył swymi przedmowami. Ks. J. Sadzik przyjaźnił się z mieszkańcami domu w Maisons-Laffitte. Pierwsze udokumentowane spotkanie to Wielkanoc w 1963 r. Szczególnie bliska przyjaźń łączyła go z Zygmuntem Hertzem. Umarł nagle, na zawał serca w Osny, gdzie mieściła się drukarnia oo. Pallotynów. Jest pochowany w rodzinnych Sułkowicach. W 2013 r. został patronem tamtejszej biblioteki publicznej. Ks. Sadzikowi poświęcili wiersze: Cz. Miłosz („Do Józefa Sadzika”, 1983 r. ) i ks. Janusz Pasierb („W Paryżu 1978”, 1982 r.).

Wspomnienie Czesława Miłosza Śmierć Józefa Sadzika „Kultura” nr 10/1980

Na fot. Józef Sadzik i Maria Czapska. Wielkanoc 1963 r. dom Instytutu Literackiego. Fot. Henryk Giedroyc. 

115. ROCZNICA URODZIN JANA KOWALIKA



28 sierpnia 1901 r urodził aisę Jan Kowalik. Pisarz, kronikarz, bibliograf, nauczyciel i poeta. 

Po przejściach wojennych, w 1950 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie przez dwa lata pracował jako stróż, nocny sprzątacz w kinie, mył okna i zmywał naczynia w restauracji. W latach 1952-1954 był zatrudniony na stanowisku asystenta w Hoover Library przy Uniwersytecie w Stanford. Potem ponownie zarabiał na utrzymanie pracą fizyczną, poświęcając wolny czas pracom bibliograficznym. W 1963 r. został członkiem Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Jorku. W 1963 r. przeniósł się do Sunnyvale, gdzie w domu urządził archiwum polskiej prasy emigracyjnej. Po przejściu na emeryturę w 1976 r. zamieszkał w San Jose w Kalifornii. Publikował w prasie emigracyjnej. W 1968 r. otrzymał nagrodę Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku, a w 1974 r. nagrodę Fundacji im. A. Godlewskiej w Zurychu. Współpracę z Instytutem Literackim rozpoczął w 1949 r., publikując „Polonika niemieckie 1939-1948". Na łamach „Kultury” występował głównie jako bibliograf, prasoznawca, historyk prasy polskiej. Czasami drukował recenzje książek. W nr. 9 „Kultury” z 1949 r. ogłosił swój wiersz pt. „Zwierzenie oku". J. Kowalik był autorem pierwszej bibliografii wydawnictw Instytutu Literackiego, wydanej w 1959 r.

Publikacje Jana Kowalika w Instytucie Literackiem. W dziale Biblioteczka udostępniamy monumentalne dzieło Jana Kowalika Bibliografia czasopism polskich poza granicami Kraju od września 1939 roku

Na fot. Jan Kowalik w USA, zapewne lata 60. Fot NN, 

W PORTALU

Kiedyś odłożone do niewłaściwej teczki, zapomniane na biurku … Na półkach w magazynie Archiwum ILK jest ponad tysiąc teczek z korespondencją redakcyjną, z listami i kopiami odpowiedzi Jerzego Giedroycia. Około 150 tysięcy kart jest już ułożonych w porządku alfabetycznym. Cztery teczki stoją poza tym zbiorem, to teczki o sygnaturze KOR RED NN. Wybraliśmy 15 kopii listów Jerzego Giedroycia do nieznanych adresatów, może ktoś zgadnie do kogo zostały wysłane? Sugestie można słać na adres kultura@kultura.fr

W RADIOWEJ DWÓJCE O KONGRESIE WOLNOŚCI KULTURY

W radiowej Dwójce w ramach cyklu Ślady Pamięci wyemitowano audycję poświęconą 75 rocznicy powstania Kongresu Wolności Kultury. W pierwszym zjeździe tej organizacji, w Berlinie w 1950 roku brali udział Jerzy Giedroyc i Józef Czapski, a Konstanty A. Jeleński był przez następne lata bardzo związany z KWK. Program przygotowali Andrzej Mietkowski i Rafał Habielski, udział wzięli Małgorzata Ptasińska i Piotr Kłoczowski.

Program ma dwie części. Cześć pierwsza była emitowana 29 lipca 2025, drugiej będzie można wysłuchać 12 sierpnia 2025 r. Więcej na temat podkastów Ślady Pamięci TUTAJ.

NOWE KSIĄŻKI

Nakładem amerykańskiego wydawnictwa Avid Reader Press/Simon & Schuster ukazała się pierwsza w świecie anglosaskim biografia Zbigniewa Brzezińskiego. Zbig: The Life of Zbigniew Brzezinski, America's Great Power Prophet.

Autorem jest Edward Luce - angielski dziennikarz, felietonista i główny komentator Financial Times.

Zmarły w 2017 r. Zbigniew Brzeziński był doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego prezydenta J. Cartera i jednym z czołowych amerykańskich myślicieli geopolitycznych, pisał do Kultury, był wieloletnim korespondentem Jerzego Giedroycia.



Udostępniamy linki do dwóch prac o tematyce ukraińskiej, które ukazały się nakładem Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie. Zachęcamy do lektury.

  Rzeczpospolita — nowe spojrzenia na wspólną polsko-ukraińską historię wczesnej epoki nowożytnej jest to tom pokonferenycjny z 2023 r.

  Polska i Ukraina: wspólna historia, asymetryczna pamięć, autorstwa Andrija Portnowa.

IX. EDYCJA KONKURSU IM. WOJCIECHA SIKORY

Trwa IX. edycja Konkursu Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura i Fundacji Kultury Paryskiej im. Wojciecha Sikory na najlepsze prace doktorskie i magisterskie, związane tematycznie z historią i dorobkiem Instytutu Literackiego w Paryżu.

Autorów prac magisterskich i doktorskich bardzo zachęcamy do wzięcia udziału, opiekunów naukowych i wszystkich, którym leży na sercu rozwój badań nad historią Instytutu Literackiego, prosimy o reklamowanie konkursu. Prace obronione w latach 2024-2025 należy nadesłać do końca roku.

Regulamin konkursu jest tutaj: REGULAMIN

KIJÓW - KONKURS IM. JERZEGO GIEDROYCIA

Instytut Polski w Kijowie zaprasza młodych badaczy do udziału w tegorocznej edycji konkursu im. Jerzego Giedroycia. Regulamin i wszystkie informacje są dostępne TUTAJ

Konkurs został zainicjowany w 2006 roku, w setną rocznicę urodzin Redaktora, w celu uhonorowania jego wkładu w dialog polsko-ukraiński, myśl polityczną oraz historię Polski w szerokim znaczeniu.

Organizatorem konkursu jest Instytut Polski w Kijowie we współpracy z Centrum Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, Przykarpackim Uniwersytetem Narodowym im. Wasyla Stefanyka oraz przy wsparciu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Kijowie.  

Uroczystość wręczenia nagród planowana jest na 2 grudnia 2025 roku w Kijowie. W 2026 r., we współpracy z kijowskim wydawnictwem Duch i Litera planowana jest publikacja zbioru najciekawszych prac konkursowych z lat 2024 i 2025.

4 sierpnia – 121. rocznica urodzin Witolda Gombrowicza 4 sierpnia – trzecia rocznica śmierci Wojciecha Sikory 12 sierpnia – 103. rocznica urodzin Lepolda Ungera 14 sierpnia – 21. rocznica śmierci Czesława Miłosza 15 sierpnia – 12. rocznica śmierci Sławomira Mrożka 16 sierpnia  – 11 rocznica śmierci Andrzeja Vincenza 26 sierpnia – 45. rocznica śmierci ks. Józefa Sadzika 28 sierpnia – 115. rocznica urodzin Jana Kowalika 31 sierpnia – 103. rocznica urodzin Michała Hellera

PROJEKTY 2025

Stowarzyszenie Instytut Literacki Kultura uzyskało dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu rządowego Wspieranie Archiwów, Bibliotek i Muzeów poza Krajem 2025 na zadanie pn. Opieka i popularyzacja zbiorów Instytutu Literackiego Kultura w Maisons-Laffitte - kontynuacja.

W ramach zadania realizowane będą m.in: działania z zakresu konserwacji i zabezpieczenia zbiorów, digitalizacji, prace wydawnicze oraz udostępniania zbiorów w portalu www.kulturaparyska.com.

Całkowita wartość projektu: 703 820,00 zł

Całkowita kwota dofinansowania: 703 820,00 zł













-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Fundacja Kultury Paryskiej uzyskała dofinansowanie z Kancelarii Senatu RP w kwocie 190 000,00 zł na realizację zadania publicznego pn. Instytut Literacki w Paryżu: wybrane działania programowe w 2025 r.

Projekt finansowany jest w ramach Konkursu Senat-Polonia 2025 dotyczącego opieki nad Polonią i Polakami za granicą i obejmie m.in. działania wydawnicze, digitalizację, tłumaczenia oraz działania promocyjno-informacyjne.

Całkowita wartość projektu: 223 650,00zł

Całkowita kwota dofinansowania: 190 000,00 zł









 

JAK DOJECHAĆ 

W Maisons-Laffitte zatrzymują się pociągi linii RER A (np. z Châtelet–Les Halles) i linii L (z dworca Saint-Lazare). Rozkłady jazdy oraz aktualną sytuację (remonty, awarie, strajki) można sprawdzić na stronie ratp.fr.

Ze stacji do domu Instytutu można podjechać autobusem linii 6 lub 2 (trzeba wysiąść na przystanku Rue de Romilly). Z dworca idzie się ok.15-20 min.

Adres: 91 av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi. Tel. +33 1 30 71 72 49.

Dom można zwiedzać codziennie (prócz weekendów) w g.10.30 -12.30 i od 14-17. koniecznie po wcześniejszym umówieniu wizyty.